კრიზისები წყვილთა ურთიერთობაში, როგორ ვიპოვნოთ გამოსავალი?

კრიზისი გრძელვადიან ურთიერთობაში გარდაუვალია – რაც არ უნდა ზრუნავდეთ თქვენს ურთიერთობაზე, ცუდი დრო ყოველთვის მოდის. თუმცა, ეს შეიძლება იყოს ერთ- ერთი გამოსავალიც კი ურთიერთობის გასაუმჯობესებლად. როგორ ამოვიცნოთ კრიზისი ურთიერთობაში? რამ შეიძლება გააუარესოს ის? და როგორ ვილაპარაკოთ ამჯერად ურთიერთობის გადარჩენისთვის?
 
დასაწყისში მოდით განვიხილოთ საერთოდ რა არის ურთიერთობების კრიზისი?
ბევრი ადამიანი საკუთარ თავს ეკითხება: „ნორმალურია თუ არა ურთიერთობაში კრიზისი? სხვებსაც აქვთ ეს? “. სიყვარულის ფსიქოლოგიის მკვლევართა ვარაუდით, ურთიერთობების კრიზისები არა მხოლოდ ბუნებრივი მოვლენაა, არამედ მათი არარსებობა უფრო შემაშფოთებელია, ვიდრე მათი არსებობა.  რატომ ხდება კრიზისები ურთიერთობაში? პასუხი მარტივია – კრიზისები აუცილებელია შემდგომი განვითარების და ცვლილებებისთვის.
 
ტერმინი „ურთიერთობის კრიზისი“ გამოიყენება იმ მომენტის აღსაწერად, როდესაც უკვე შეუძლებელია ფუნქციონირება უკვე არსებული ქცევითი მოდელების და პატერნების მიხედვით. საჭიროა ახალი გადაწყვეტილებების გამოცდა და ცვილებების მოსინჯვა ურთიერთობაში.
 
თუ კი ქცევები, რომლებიც აქამდე აშკარად კარგად მუშაობდნენ ურთიერთობაში, ხოლო მოულოდნელად ვეღარ ახდენენ ეფექტს და პარტნიორებს შორის დაძაბულობა მატულობს – ეს ცვლილების ხმამაღალი სიგნალია. ცალსახად  კრიზისი პროგრესირებადია და მისი ხანგრძლივობის პერიოდში ხდება ურთიერთობების დაშლა
 
ურთიერთობაში კრიზისი ჩვეულებრივ იწყება ერთი ადამიანით, მაგრამ დროთა განმავლობაში იწყებს თანაარსებობას და გავლენას ახდენს ორივე პარტნიორზე. ის ჩნდება არა მხოლოდ ქორწინებაში, არამედ ყველა ხანგრძლივ ურთიერთობაშიც. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ რა ემოციებს და შეგრძნებებს ვეხებით ასეთ დროს:
უმწეობის და დეპრესიის განცდა,
სტრესი და ნერვიულობა,
დაძაბულობა  და შფოთვა,
დაღლილობა.
 
ურთიერთობების კრიზისს მრავალი მიზეზი შეიძლება ჰქონდეს. ზოგიერთი მათგანი გამოწვეულია არასწორი ურთიერთობის პატერნებით, რომლებსაც პარტნიორები იღებენ თავიანთი წინა ოჯახური გარემოდან. სხვები შეიძლება წარმოიშვას არასასიამოვნო გამოცდილებების შედეგად, მაგ. ბავშვის დაკარგვა, ღალატი ან ავადმყოფობა. ის ასევე შესაძლოა გამოწვეული იქნას პასუხისმგებლობის აღების პრობლემით და ასევე როლთა არათანაბარი გადანაწილებით. რუტინა და ერთად დროის გატარების ნაკლებობა ხშირად იწვევს კრიზისს. ემოციები ბიძგს აძლევს ურთიერთობას, ხდის მას უფრო მიმზიდველს და ამიტომ, მნიშვნელოვანია ახალი ემოციების თუ ქცევების ერთად მოსინჯვა, გართობის სხვა ფორმების ძიება და ერთმანეთის გაოცება, რათა თავიდან აიცილოთ ერთფეროვნება.
კრიზისის განვითარებას ხელს უწყობს:
 
პარტნიორის გადაჭარბებული მუშაობა- ამან შეიძლება გამოიწვიოს მისი იმედგაცრუება და გაჩნდეს ფანტაზია, რომ ის მარტო ვერ უმკლავდება;
კონფლიქტების თავიდან აცილება – ჩხუბის ან კამათის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს გულგრილობა და კავშირების დაკარგვა;
სამართლიანობის გადაჭარბებული მოთხოვნა – პარტნიორის მიმართ იმის ჩამოთვლა, რაც გაკეთდა მისთვის; ურთიერთობაში ყველაფრის თანაბრად მუშაობის მოთხოვნა, ანგარიშვალდებულება;
სიურპრიზების გაკეთება  მოვალეობის გრძნობით მოტივირებული და არა გრძნობებით.
ეჭვიანობა კრიზისმაც შეიძლება გაამწვავოს. ამ გრძნობის განცდისას ჩნდება დანაშაულის, უმწეობის, სირცხვილისა და ზიზღის გრძნობა საკუთარი თავის მიმართ და ძალიან ხშირად – პარტნიორის მიმართ.
ეს გრძნობები არ უწყობს ხელს კავშირის გამყარებას და გაღრმავებას. ისინი გადადიან ყოველდღიურ სიტუაციებში, რაც იწვევს დაძაბულობას და ერთმანეთისგან დაშორებას. პარტნიორის მიმართ ზიზღის გრძნობა ან საკუთარი სირცხვილი არ უწყობს ხელს დამაკმაყოფილებელი ურთიერთობის დამყარებას.
 
ურთიერთობების კრიზისი – როგორ ვისაუბროთ ამაზე? რას ავიცილოთ თავიდან?
ურთიერთობაში კრიზისი რთული პერიოდია ორივე პარტნიორისთვის. უფრო დიდი დაძაბულობაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ აზრების გამოხატვის არაადეკვატურმა ხერხმა შესაძლოა ხელი შეუწყოს ურთიერთობის რღვევას.
ასევე მნიშვნელოვანია რომ ვიცოდეთ, კომუნიკაციის შეცდომები არა მხოლოდ ამძიმებს სიტუაციას, არამედ შეიძლება გამოიწვიოს იგი.
 
პარტნიორთან კომუნიკაციისას მნიშვნელოვანია თავი ავარიდოთ:
 
განსჯა, კრიტიკა და დაცინვა,
შედარება (მაგ. ყოფილ პარტნიორებთან ან მეგობრებთან),
მთელი პასუხისმგებლობის დაკისრებას მასზე.
მუქარის
მისი პრობლემების შეურაცხყოფა, დაკნინება და გაუფასურება,
დაადანაშაულება და წარსულის გახსენება.
ურთიერთობაში უპირველეს ყოვლისა უნდა ეცადოთ პარტნიორის გაგებას. კომუნიკაცია მნიშვნელოვანია ეფუძნებოდეს თქვენი აზრების მკაფიოდ გამოხატვას და მეორე ნახევრის ყურადღებით მოსმენას. საერთო საუბარი აუცილებელია ეფუძნებოდეს ერთმანეთის პატივისცემას.
 
ზოგჯერ შეიძლება რთული იყოს თქვენი მეორე ნახევრის გაგება, ამიტომ უმჯობესია წყვილმა მიმართოს კვალიფიციურ თერაპევტს, რომელიც შეძლებს მათ დახმარებას ამ კრიზისების გადალახვაში. სპეციალისტი გვეხმარება ერთმანეთის გაგებაში და დაფასებაში, აადვილებს ერთმანეთის გაგებას  და ასევე განვლილი პრობლმემების გვერდიდან შეხედვაში გეხმარებათ.

მასალა მოამზადა : ნინო კერესელიძემ, ფსიქოლოგი, გეშტალტ ფსიქოთერაპევტი, არტ-თერაპიის სპეციალისტი. სულხან-საბა ორბელიანის უნივერსიტეტის მოწვეული ლექტორი, დავითიანის ფსიქოლოგიის ცენტრის ხელმძღვანელი