საყდრისთან დაკავშირებული პრობლემის გადაჭრის გზა – საზოგადოების აზრი

 “ერის დაცემა და გათახსირება მაშინ იწყება, როცა ერი, თავის საუბედუროდ, თავის ისტორიას ივიწყებს. ” -ასე წერდა ილია ჭავჭავაძე ერთი საუკუნის წინ, მე კი ეს სიტყვები დღეს ხშირად მახსენდება. როგორც ჩანს ქართველებმა ამდენი ხნის მერეც ვერ შევიგნეთ რა მნიშვნელობა აქვს ჩვენი ქვეყნისათვის ჩვენს ისტორიას, სწორედ ჩვენი მრავალსაუკუნოვანი ისტორია გახლავთ ის რაც სხვა ქვეყნებისაგან გამოგვარჩევს და  თავისუფლებისთვის ბრძოლის უფრო მეტ უფლებას გვაძლევს. ამით თითქოსდა ყველა ქართველი ამაყობს, მაგრამ საქმე საქმეზე რომ მიდგება, ეს სიამაყე სადღაც ქრება და წინ  მატერიალური მისწრაფებები მიიწევს.  ამას კიდევ ერთხელ ადასტურებს „საყდრისი-ყაჩაღიანის“ თემა. „საყდრის-ყაჩაღიანში“ რამდენიმე წლის წინ ქართველმა და გერმანელმა არქეოლოგებმა არქეოლოგიური გათხრების დროს დაასკვნეს, რომ მათ მსოფლიოში უძველესი ოქროს მაღარო აღმოაჩინეს, სადაც  ათასწლეულის მეორე ნახევრიდან მოიპოვებდნენ ოქროს მადანს.  იგი 2006 წელს კულტურული მემკვიდრეობის სიაში შეიტანეს, თუმცა  ცოტა ხნის წინ სპეციალისტების გარკვეულმა ჯგუფმა გამოთქვა განსხვავებული მოსაზრება, რის გამოც “საყდრისი ყაჩაღიანი“ კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხიდან ამოიღეს და ამ ტერიტორიაზე წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზია „ერ-ემ-ჯი გოლდს“ მიჰყიდეს.ახლა ამ ტერიტორიაზე მიმდინარეობს გათხრები, რომელიც „საყდრისი-ყაჩაღიანის“ ისტორიულ და სამეცნიერო მნიშვნელობას საფრთხის ქვეშ აყენებს.  პარალერულად მიმდინარეობს კარვების აქცია, ამ სამუშაოების წინააღმდეგ. აქციის მონაწილეები ითხოვენ, რომ სასწრაფოდ შეწყდეს აღმნიშნული სამუშაოები და ექსპერტთა ჯუფმა თავიდან ბოლომდე გამოიკვლიოს „საყდრისი-ყაჩაღიანის ტერიტორია. ისინი დაშლას არ აპირებენ და მიზნის მისაღწევად ბოლომდე იბრძოლებენ. „თბილისი თაიმსთან“ საზოგადოებისთვის საინტერესო ადამიანებმა დააფიქსირეს ამ საკითხზე საკუთარი აზრი და კითხვაზე გამართლებულად მიაჩნიათ თუ არა მათ “საყდრისი-ყაჩაღიანის“ კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხიდამ ამოღება და რა ესახებათ ამ ბრობლემის გადაჭრის გზად? უპასუხეს:

საქართველოს ნაციონალური მუზეუმი: „მიგვაჩნია, რომ აღნიშნული თემის განხილვა უნდა მოხდეს პროფესიონალთა წრეში, ქართველი და უცხოელი ექსპერტების მონაწილეობით. საქართველოს ეროვნული მუზეუმი გამოთქვამს მზადყოფნას ორგანიზება გაუკეთოს და  უმასპინძლოს საერთაშორისო კონფერენციას, რომელზედაც პროფესიულ დონეზე განიხილება საყდრისის, როგორც სამეცნიერო ღირებულებისა და კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსის მქონე ძეგლის საკითხი და შემუშავდება რეკომენდაციები.“

გურამ თავართქილაძის სასწავლო უნივერსიტეტის ლექტორი, ჟურნალისტი ნატო ონიანი: „ გამართლებულად არ მიმაჩნია, თუნდაც იმის გამო, რომ სამინისტრო არ დაელოდა ახალი საექსპერტო კვლევის შედეგებს, ხოლო ამ პრობლემის მოგვარების გზად მიმაჩნია მხოლოდ და მხოლოდ დაუინტერესებელი, პირუთვნელი ექსპერტების ჩარევა და მათი ექსპერტიზის შედეგები.“

საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციის პრესსამსახური “გამართლებულად არ მიმაჩნია დაამასთან დაკავშირებით კატეგორიული პოზიცია მაქვს. ვთვლი,რომ კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხასთან მიმართებაში, ზოგადად, დიდი სიფრთხილეა საჭირო.  ვფიქრობ, რომ არსებული პრობლემის გადაჭრის სწორ გზაზე მაშინ დავდგებით,  როცა სახელმწიფო მეტი სერიოზულობითა და პასუხისმგებლობით, საქმიანად მოეკიდება ამ თემას. მრჩება შთაბეჭდილება, რომ რაც მეტი გაუგებრობა იქნება საზოგადოებაში საყდრისთან დაკავშირებით და რაც უფრო დიდხანს გაიწელება მტყუან-მართალის გარჩევის პროცესი, სამინისტრო და სხვა უწყებები უფრო”კმაყოფილები” იქნებიან.“

გაზეთ “პრაიმ ტაიმის” დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორის თამარ ფხაკაძე: „ერთადერთი რამ შემიძლია გიპასუხოთ.… ველოდები კომპეტენტურ მიუკერძოებელ დასკვნას….“

ტელეკომპანია “მაესტროს” ჟურნალისტი მაკა ცინცაძე: „მეცნიერების თანახმად, 50 მეტრის სიღრმის მაღარო ძველი წელთაღრიცხვის მეოთხე ათასწლეულითაა დათარიღებული და 5400 წლისაა, თუმცა პარალელურად, 2013 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში განხორციელებული კვლევის შედეგად, დადგენილია, რომ ობიექტის კლდის ნაპრალებსა და კლდოვან ქანებში კულტურული ფენების არსებობა არ დასტურდება, ტერიტორიაზე კი არავითარი არტეფაქტი და ძველი მადნის დამუშავების კვალი არ გამოვლენილა – ამ მოცემულობის შესაბამისად, რელევანტურმა უწყებებმა ადექვატურად უნდა იმოქმედონ.“

„თბილისი თაიმსმა“ ასევე ბლიც– გამოკითხვა ჩაატარა  კითხვით – „ეთანხმებიან თუ არა „საყდრისი–ყაჩაღიანის“ კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხიდაან ამოღებას? სულ გამოიკითხა  70 ადამიანი, აქედან 61 ადამიანი არ ეთანხმება „საყდრისი –ყაჩაღიანის“ კულტურული მემკვიდრეობის სიიდან ამოღებას, 6 ეთანხმება, ხოლო 3-მა თავი შეიკავა პასუხის გაცემისაგან.

25.04.14

ანო მუქათარიძე