თბილისში საგრძნობლად მომრავლდა კერძო სასწავლებლები, რომლებიც სულ რამდნეიმე თვეში კლიენებს ბუღალტრისა თუ აუდიტის პროფესიის შესწავლას ჰპირდება. თუ რამდენად სანდოა მსგავსი სასწავლებლები და რამდენად კვალიფიციური კადრები გვყავს ამ სფეროში, ზოგადად რას გულისხმობს აუდიტორული მომსახურება და რა პრობლემებია არსებული აუდიტორული კომპანიების წინაშე, ამ და სხვა საკიტხებზე „თბილისი თაიმსს“ პროფესიონალი აუდიტორი ზურაბ ჯავახიშვილი ესაუბრა.
- ბატონო ზურაბ, ჩემი ინფორმაციით კანონი აუდიტის შესახებ საქართველოს კანონმდებლობაში არ არსებობს, რამდენად შეესაბამება ეს ინფორმაცია სიმართლეს და რა შედეგის მომტანია ეს ქვეყნისთვის?
მართალი ბძანდებით. დღეისთვის კანონი აუდიტის შესახებ არ არსებობს. საქმე იმაშია, რომ კერძო აუდიტორული კომპანიების საქმიანობას არეგულირებდა კანონი -აუდიტორული საქმიანობის შესახებ, რომელიც საქართველოს პარლამენტმა მიიღო და ძალაში შევიდა 1995 წლის 7 თებერვლიდან. ამ პერიოდიდან აუდიტის საქმიანობას არეგულირებდა საქართველოს პარლამენტთან არსებული აუდიტორული საქმიანობის საბჭო, რომლის ფუნქციებშიც შედიოდა: აუდიტორული საქმიანობის საკანონმდებლო უზრუნველყოფა, აუდიტორთა ატესტაცია და აუდიტორული საქმიანობის ლიცენზირება. დღეისთვის აღნიშნული საბჭო არ ფუნქციონირებს და შესაბამისად, აღარ ხდება ზემოთ ჩამოთვლილი ფუნქციების შესრულება, რაც კერძო აუდიტორულ კომპანიებს მძიმე პირობებ უქმნის. აუდიტის ბაზარზე დღეისთვის შეიძლება ითქვას ქაოსია. რაც შეეხება, იმას თუ რა შედეგის მომტანია ეს ქვეყნისთვის, შემიძლია გითხრათ, რომ მხოლოდ უარყოფითის, რადგან, არსებული საკანონმდებლო ვაკუუმის პირობებში აუდიტორული მომსახურეობის ხარისხი ბევრად დაბალია იმასთან შედარებით რასაც დღეისთვის მომქმედი აუდიტის სტანდარტები მოითხოვს. ეს კი, თავის მხრივ არასაიმედოს ხდის აუდიტორული კომპანიების აღრიცხვა აქნგარიშგებას ინვესტორებისა და სხვა მომხმარებლებისთვის.
- რა არის აუდიტის სამსახური, რით განსხვავდება კერძო ანუ ალტერნატიული აუდიტი საჯაროსაგან, აქვთ თუ არა განსხვავებული კომპეტენციები და უფლება-მოვალეობები?
აუდიტი კონტროლს ნიშნავს. არსებობს სახელმწიფო აუდიტის სამსახური, რომლის ფუნქციებიცა არის სახელმწიფო ბიუჯეტზე მყოფი დაწესებულებებისა და ორგანიზაციების კონტროლი, ასევე სახელმწიფო აუდიტს ანხორციელებს საგადასახადო სამსახურის საშუალებით, რომლის ფუნქციაც არის სახელმწიფო ბიუჯეტის შევსება საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრული გადასახადების აკრეფის გზით, რაც თავის მხრივ მიიღწევა მკაცრი ადმიისტრირების მეთოდებით. კერძო აუდიტორული კომპანიის ფუნქციას წარმოადგენს – კლიენტ კომპანიასთან დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე მისი ფინანსური მდგომრეობის, შემოწმებას და კომპეტენტური აუდიტორული დასკვნის გაცემას. მისი მომხმარებლები შეიძლება იყვნენ, პირველ რიგში – კომპანიის დამფუძნებელი პარტნიორები, ბანკები, ინვესტორები, საგადასახადო ორგანო და ა.შ. მათ ყველას აინტერესებთ კომპანიის ფინანსური მდგომარეობა. დამფუძნებლებს -სწორი მმართველობითი გადაწყვეტილებების მისაღებად. ბანკებს-საკრედიტო სახსრების გარანტირებულად გაცემის უზრუნვესაყოფად, ინვესტორებს – ინვესტირების საკითხის გადასაწყვეტად, საგადასახადო ორგანოს – გდასახადების სწორად გადახდის მიზნით. რაც შეეხება, ალტერნატიულ აუდიტს, ეს არის, სახელმწიფო შემოსავლების სამსახურის მიერ სექმნილი პროექტი, რომლის მიხედვითაც აუდიტორული კომპანიები ან ფიზიკური პირები, ვინც გაიარა სპეციალური ტესტირება საგადასახადო ორგანოშიო უფლებამოსილია ამ უკანასკნელის დავალებით შეამოწმოს კომპანიის ბიუჯეტთან ანგარიშწორების მდგომარეობა და შეადგინოს შემოწმების აქტი, ამასთან გამოვლენილი დარღვევებისთვის და დეკლარაციების არასწორად წარდგენისათვის, და შემოიფარგლოს მხოლოდ ძირითადი გადასახადაების დარიცხვით. ეს პროექტი მოქმედებს ამა წლის ბოლომდე, რაც გარკვეულ წილად კომპანიებისა და ალტერნატიული აუდიტორების უკმაყოფილებას იწვევს.
- რამდენად სანდოა თბილისში ასე მომრავლებული კოლეჯები, პროფესიული სასწავლებლები, რომლებიც რამდენიმე თვეში ბუღალტრის თუ აუდის პროფესიის შესწავლას გვპირდება? რამდენად არის შესაძლებელი ასეთ მოკლე დროში ამ პროფესიის საფუძვლიანად დაუფლება?
ჩემი აზრით, კოლეჯებმა და უმაღლეს საწავლებლებმა შეიძლება სტუდენტებს მისცეს აუცილებელი თეორიული ცოდნა, მაგრამ ვერავითარ შემთხვევაში ვერ მისცემს პრაქტიკულ გამოცდილებას, რაც წლების განმავლობაში ბუღლტრად ან აუდიუტორად მუშაობით მოიპოვება. როგორც ცნობილია და ჩემი მრავალწლიანი პრაქტიკული გამოცდილებაც მიჩვენებს, რომ თეორია, პრაქტიკის გარეშე არაფრის მომცემია. რაც შეეხება მთავრ ბუღალტრობას და პროფესიონალ აუდიტორობას ის მხოლოდ წლების განმავლობაში დაუღალავი შრომით და პროფესიისადმი დიდი სიყვარულით მიიღწევა, რაც თავის თავში გულისხმობს, რიგითი ბუღალტრის და აუდიტის სტადიების გავლას.
- რა სპეციფიკით გამოირჩევა აუდიტის სფერო, როგორ უნდა დარწმუნდეს კლიენტი ალტერნატიული, კერძო აუდიტის სანდოობაში?
აუდიტორის სფერო საერთოდ ძალიან სპეციფიკურია და გულისხმობს პასუხისმგებლობას კომპანიის შემოწმების შემდეგ გაკეთებულ დასკვნებზე. რიგ შემთხვევებში, ეს პასუხისმგებლობა მატერიალურიც შეიძლება იყოს თუკი კომპანიას მიადგა ზარალი, არასწორად გაცემული დასკვნის ან არასწორად მიცემული რეკომენდაციების საფუძველზე. სხვა დარგებისაგან განსხვავებით, აქ ძალიან მაღალია პასუხისმგებლობის დონე. ამასთან აუდიტორი კომპეტენციით ყოველთვის მაღლა უნდა იდგეს კლიენტი კომპანიის ფინასურ ხელმძღვანელობასთან შედარებით, რომ ზედმიწევნით სრულყოფილად შეასრულოს თავისი მოვალეობა. კარგად უნდა ერკვეოდეს პირველ რიგში სხვადასხვა დარგების ბუღალტერიაში, საგადსასახადო და საბაჟო კანონმდებლობაში და ზოგიერთ იურიდიულ საკითხებშიც. კლიენტი, რომ დარწმუნდეს ალტერნატიული თუ კერძო აუდიტის სანდოობაში, პირველ რიგში უნდა გაითვალისწინოს ამ აიდიტორის ცოდნის დონე, მისი პრაქტიკული გამოცდილება, კვალიფიკაციის ხარისხი, რა სიდიდის და რა დაგრის კომპანიები აქვს შემოწმებული და აქედან გააკეთოს დასკვნა ენდოს და გააფორმოს თუ არა მასთან ხელსეკრულება აუდიტორულ მომსახურეობაზე.
- თქვენი გადმოსახედიდან რამდენად გვყავს ქვეყანაში კვალიფიციური ბუღალტრები?
დღეისთვის, ყვეყანაში კვალიფიციური ბუღალტრული კადრების ნაკლებობაა. უმეტეს კომპანიებში ბუღალტრებად მუშაობენ ახალ კურსდამთავრებული ახალგაზრდები, რომელთაც უჭირთ საგადასახადო კანონმდებლობის რთულ ლაბირინთებში გზის გაკვლევა. ამას ისიც ართულებს, რომ საგადასახადო კანონმდებლობაში ხშირად ხდება ცვლილებების შეტანა და ბუღალტერი ყოველთვის საქმის კურსში უნდა იყოს თუ რა ცვლილება მოხდა საგადასახადო კანონმდებლობაში. მასზე ბევრია დამოკიდებული. კარგმა ბუღალტერმა შეიძლება კომპანია წინ წაწიოს, ხოლო ცუდმა ბურალტერმა თავისი არასწორი ქმედებებით დააზარალოს და გაკოტრებამდე მიიყვანოს იგი.
- როგორც ჩემთვის ცნობილია, წლებია ამ სფეროში მოღვაწეობთ და ახლაც ამ საქმით ხართ დაკავებული, რით გამოირჩევა თქვენი აუდიტორული კომპანია და რას სთავაზობს ის კლიენტებს?
მრავალი წელია პრაქტიკულად ვმუშაობ აუდიტის სფეროში და ამ ხნის მანძილზე ბევრი მსხვილ კომპანიაში მაქვს ჩატარებული აუდიტი. მაგალითად შეიძლება მოვიყვანო – ავიაკომპანია “ეარ ჯორჯია“, „თეთრი წყაროს ნავთობბაზა“, „მერსედესის ცენტრი“, გადამზიდველი კომპანია „კავტრანსი“, „თბილქალაქპროექტი“, „თბილწყალკანალი“, სამშენებლო კომპანია „თბილგვირაბმშენი“, ენერგეტიკული კომპანია „თბილსრესი“ „კამაზი ცენტრი“ და ბევრი სხვა. წლების პრაქტიკამ მიჩვენა, რომ აუდიტი რომელიც ითვალისწინებს რამოდენიმე წლის ფინანსური და საგადასახადო დოკუნმენტაციის შემოწმებას დაკავშირებულია გრკვეულ რისკებთან. კერძოდ: ის, რომ სრულად ვერ იქნება შემოწმებული ყველა საჭირო დოკუმენტი, ან არასრულად იქნება ისინი წარმოდგენილი კლიენტი კომპანიის მიერ, რის საფუზველზეც შეიძლება არასწორი დასკვნები იქნეს გაკეთებული და არასწორად მოხდეს საგადასახადო დეკლარაციების დაზუსტება, რამაც მნიშვნელოვანი ზარალის შეიძლება მიაყენოს კომპანიას. ამასთანავე, აუდიტი ითვალისწინებს გარკვეული დროით, ხანდახან თვესაც სცილდება აუდიტორის მუშაობა კლიენტი კომპანიის ოფისში, რაც გარკვეულად მოცდენაა საფინანსო დარგის მუშაკებისთვის.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, გადავწყვიტეთ შეგვექმნა ახალი პროექტი – “ონლაინ აუდიტი“, რაც ითვალისწინებს კლიენტი კომპანიის ყოველდღიურ საბუღალტრო-საფინანსო ოპერაციებს, შემოწმებას კომპანიაში მიუსვლელად ონლაინ რეჟიმში. მათ მიერ, ყოველი დღის ბოლოს მოწოდებული სკანირებული დოკუმენტაციისა და საბუღალტრო ბაზის გადმოგზავნას. საფინანსო კონტროლის აღნიშნული მეთოდის გამოყენებით, დროულად შეიძლება იყოს გასწორებული დაშვებული შეცდომები და საჭიროების შემნთხვევაში ასევე დროულად დაზუსტდეს დეკლარაციები, რაც იძლევა საშუალებას დაახლოებით 70-80%-ით შემცირდეს საგადასახადო რისკი, რითაც კომპანია თავიდან აიცილებს მოსალოდნელ ჯარიმებსა და საურავებს საგადასახადო ორგანოს მხრიდან. ამასთან, სანდო გახდება კომპანიის აღრიცხვა-ანგარიშგება, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია საბაზრო ეკონომიკის პირობებში მომქმედი კომპანიებისთვის. გარდა ამისა, ჩვენ ვთავაზობთ კომპანიებს და დაინტერესებულ ფიზიკურ პირებს ონლაინ კონსულტაციებს საბუღალტრო, საგადასახადო და ფინანსური მენეჯმენტის ნებისმიერ საკითხზე. ასევე საგადასახადო ადვოკატურას – მათი ინტერესების დაცვას მაკონტროლებელ ორგანოებთან ურთიერთობაში და საჭიროების შემთხვევაში სასამართლოშიც. ბურალტრულ მომსახურეობას – ფინანსური საქმიანობის ანალიზს და პროგნოზირებას. ჩვენი მომსახურეობის ტარიფები მოქნილია და მაქსიმალურად მორგებულია კლიენტების ფინანსურ შესაძლებლობებზე.
19.09.14
ნინა პირტახია
Discussion about this post