ფაქტები და ციფრები – რა ხდება ჩრდილოეთ კორეაში?

ჩრდილოეთ კორეის სახელმწიფო, საერთაშორისო სისტემისთვის  დღემდე გადაუჭრელ პრობლემას წარმოადგენს. მსოფლიოსთვის იგი ერთდროულად ამოუცნობი და საშიში სახელმწიფოა. ატომური შესაძლებლობებით მანიპულირების გარდა, კორეის სახალხო-დემოკრატიული რესპუბლიკა  მსოფლიოს ქვეყნის შიგნით არსებული მდგომარეობითაც აშფოთებს. ქვეყანაში, რომელშიც ღრმა სოციალიზმი მძვირვარებს ყოველდღიურად ათობით ადამიანი სიკვდილით ისჯება, დამნაშავეებს კი – საკონცენტრაციო ბანაკებში ათავსებენ. იქ არსებული მძიმე მდგომარეობაზე ადამიანის უფლებათა დამცველებს  მე-20 საუკუნის მიწურულს  მცირე წარმოდგენა ჰქონდათ . თუმცა მას შემდეგ, რაც რამდენიმე ადამიანი გამოიქცა სახელმწიფოდან  უფრო ნათელი გახდა რეალური სურათის წარმოდგენა.

საკონცენტრაციო ბანაკიდან გამოქცეული უკანასკნელი  ადამიანი 30 წლის შინ დონგ ჰიუკია, რომელიც საკონცენტრაციო ბანაკში დაიბადა და იქ 22 წელი გაატარა. სწორედ ამ კორეელთან შეხვედრის შემდეგ დაწერა წიგნი ბლენ ჰარდენმა „გაქცევა მე-14 ბანაკიდან“, რომელიც სრული სიზუსტით აღწერს ჩრდილოეთ კორეაში არსებულ გაუსაძლის მდგომარეობას. ამერიკელი ექსპერტები ხშირად ჩრდილოეთ კორეას – „დედამიწაზე არსებულ ჯოჯოხეთს“ უწოდებენ, სადაც ახალმა ლიდერმა კიმ ჩენ ინმა მდგომარეობა უფრო გაამძაფრა.

1945 წლამდე, კორეას იაპონია, როგორც კოლონიას, ისე ფლობდა. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ კორეის ჩრდილოეთ ნაწილს საბჭოთა კავშირი აკონტროლებდა. სამხრეთს – ამერიკის შეერთებული შტატები, საბჭოეთმა და ამერიკამ ვერ შეძლეს მოლაპარაკება ქვეყნის გაერთიანების შესახებ, რამაც 1948 წელს ორი სხვადასხვა მთავრობა წარმოშვა, ჩრდილოეთის – პროსაბჭოური და სამხრეთის – პროამერიკული, რომელთაგან თითოეული მთელი კორეის მართვაზე აცხადებდა პრეტენზიას. დასავლელი ექსპერტების აზრით,  ჩრდილოეთ კორეა არის ქვეყანა, რომლის მაგალითზეც შეიძლებოდა ევარაუდათ საბჭოთა კავშირის არსებობა დღემდე. მათი აზრით, ეს სისტემა დროთა განმავლობაში აუცილებლად  წარმოშობდა ისეთ რეჟიმს, როგორიც დღეს კორეის სახალხო-დემოკრატიულ რესპუბლიკაშია. დღეს აღარავინ დაობს იმის შესახებ, რომ მსოფლიო ტოტალიტარული რეჟიმის ქვეყნების სიაში ეს სახელმწიფო პირველ ადგილზეა.

ჩრდილოეთ კორეა ქვეყნის არაოფიციალური სახელწოდებაა და მისი მმართველები ლეგენდარული ლიდერის კიმ ირ სენის მემკვიდრეები – კიმ ჩენ ირი ( რომელიც 2011 წელს გარდაიცვალა) და კიმ ჩენ ინი არიან. პოლიტიკური ძალაუფლება დღემდე კორეის შრომითი პარტიის ხელშია, რომწლიც თავადვე აკონტროლებს შიდა და გარე ვაჭრობას, მრეწველობას, ეკონომიკას და ქვეყანა პრაქტიკულად იზოლირებულია. თუმცა უნდა ითქვას, რომ პარტიის ეს ძალისხმევა უშედეგოა,  რადგან ეკონომიკა მუდმივ სტაგნაციას განიცდის. მთელი მარაგი კი სამხედრო ძალაუფლების გაძლიერებას, ატომური პროპაგანდის განვითარებასა და საკონცენტრაციო ბანაკების მშენებლობას ხმარდება. ერთადერთი  კი,  რაც პარტიას  კარგად გამოსდის არის ის პროპაგანდისტული მანქანა, რომლის მექანიზმიც ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ადამიანებმა ტყუილსა და ილუზიაში იცხოვრონ.

ჩრდილოეთ კორეის დემოკრატიული რესპუბლიკა,  უარყოფს საკუთარ ტერიტორიაზე საკონცენტრაციო ბანაკების არსებობას. როგორც ამერიკელი უფლებადამცველები ამბობენ, კიმის დინასტიამ, ადამიანის ძირითადი უფლებები და თავისი უფლებები მიწასთან გაასწორა. 2014 წლის მაისში, ადამიანის უფლებების დაცვის ამერიკულმა ორგანიზაციამ საერთაშორისო სისტემას მკაცრი ნაბიჯების გადადმისკენ მოუწოდა. მათი გამოსვლის ძირითადი იდეა იყო – ხმა მიეწოდებინათ მსოფლიოსთვის,  სადაც ადამიანის უფლება უნივერსალური ღირებულებაა და რომელიც არ უნდა ეგუებოდეს ჩრდილოეთ კორეაში არსებულ მდგომარეობას. შეხვედრაზე ორგანიზაციამ სატელიტიდან გადაღებულ ძველ ფოტოებთან ერთად ახალი ფოტოებიც გამოაქვეყნა, სადაც ნათლად ჩანს  ახალ ტერიტორიებზე დაფიქსირებული, ახალი საკონცენტრაციო ბანაკები. მათ შექმნეს  ბანაკების არქიტექტურული მონახაზი, სადაც ჩანს  სამი ძირითადი ნაწილი: ყაზარმები, ძალადობრივი შრომის მონაკვეთები და სიკვდილით დასჯის საჯარო მოედნები. ყოფილი პატიმრების აღწერით, გულაგებში ძალადობრივი სამუშაო განაწილებულია. პოლიტიკური პატიმრები, დამნაშავე მშობლების შვილები და  გაქცევის მცდელობის გამო დაკავებული ადამიანები ცალკე ბანაკებში არიან.  დღეს არსებული მონაცემებით 200 ათასიდან 300 ათასამდე პატიმარია საკონცენტრაციო ბანაკებში. ძალიან ბევრისთვის წარმოუდგენელია XXI საუკუნეში მსგავსი დამოკიდებულება ადამიანების მიმართ მაგრამ ცალსახად უნდა ითქვას, რომ ეს ყველაფერი  ჩრდილოეთ კორეაში – რეალობაა.  საბჭოთა კავშირის ძალადობრივი შრომის ბანაკების ექსპერტი ენ ეფლობი აღნიშნავს, რომ ჩრდილოეთ კორეის ბანაკები საბჭოთას ანალოგიურია, ისინი მიუვალ ადგილებშია აშენებული, შეირაღებული ზედამხედველებისა და სიკვდილის შიშით პატიმრები გაქცევას ვერ ახერხებენ. გულაგების არსებობის მრავალწლიან ისტორიაში, მხოლოდ ერთეული ადამიანები არსებობენ, რომლებმაც ტყვეობას თავი დააღწიეს, სწორედ ისინი წარმოადგენენ ინფორმაციის მთავარ წყაროს.

ადამინის უფლებების დარღვევის პარალელურად კომუნიკაციები ჩრდილოეთ კორეაში  გარესამყაროსთან ფაქტობრივად არ არსებობს, მხოლოდ 2009 წელს მოხსნეს აკრძალვა მობილური ტელეფონის გამოყენებაზე. ფხენიანის მცხოვრებლებს კი შეუძლით მობილურის ყიდვა და ადგილობრივ ქსელში ჩართვა, თუმცა ეს პროცესი საკმაოდ დიდ თანხებთან არის დაკავშირებული, ამიტომ კავშირით ძირითადად სახელმწიფო მოსამსახურეები, ბიზნესმენები ან უცხოელები სარგებლობენ. „რადიოხარვეზები“ გავრცელებული მეთოდია რესპუბლიკაში იმისთვის, რომ საზოგადოება „დაიცვან“ უცხო და „მავნებლური“ გადაცემების მოსმენისგან. ცნობილია, რომ ჩრდილოეთ კორეაში არსებობს ერთადერთი თავისუფალი ჩრდილოკორეული რადიო, რომელიც მთელი დღის განმავლობაში მსმენელს ქვეყნის დატოვებისკენ მოუწოდებს, აძლევს ინსტრუქციებსა და სხვა არანაციონალისტური ხასიათის ინფორმაციას აცნობებს. თუმცა, რა თქმა უნდა, მისი მოსმენის საშუალება მხოლოდ სამხრეთ კორეელებს აქვთ, წვდომა კი  ჩრდილოეთში ხარვეზებით მიმდინარეობს. ჩრდილოეთ კორეის ტერიტორიაზე, ინტერნეტით სარგებლობა შეუძლიათ მხოლოდ ზოგიერთი დაწესებულების მუშაკებს. დანარჩენი მცხოვრებლებისთვის, მისაწვდომია ნაციონალური კომპიუტერული ქსელი, რომლშიც  ჩრდილოეთ კორეის კომპიუტერული ინფორმაციის ცენტრი  ტვირთავს ინტერნეტიდან იდეოლოგიური თვალსაზრისით ნეიტრალურ მასალებს.

ჩრდილოეთ კორეის ბევრი მცხოვრები შიმშილობის ზღვარზეა, რაც ქვეყანაში პროდუქტის განაწილების არასწორ სისტემას უკავშირდება. მიდგომა  – ”საკვები, უპირველესად, სამხედროებს” იწვევს იმას, რომ გაეროს მოხსენების მიხედვით, ჩრდილოეთ კორეის ბავშვების 60% არასაკმარისად იკვებება, 16% შიმშილობს და დღეში ათეულობით ადამიანი იღუპება ამ მიზეზით.

მსოფლიოს ნებისმიერ კუთხეში, დღემდე უკვირთ ეს ისტორიები და ვერ გაუგიათ, როგორ დაუშვა მსოფლიომ საბჭოთა კავშირის შემდეგ ასეთი პრეცენდენტი.  ფაქტები ექსპერტების აზრით, ნამდვილად საშინელებათა ფილმის ისტორიას ჰგავს. მაგრამ ეკონომისტებს ამ ფაქტების დასაზუსტებლად არგუმენტად  ციფრები მოჰყავთ.

იმისთვის, რომ მკითხველი უკეთ გაეცნოს არსებულ მდგომარეობას, ქვეყანას  შევადარებთ მოსახლეობით მეტ – სამხრეთ კორეასთან და მოსახლეობით ნაკლებ, პოსტსაბჭოურ საქართველოსთან.

ჩრდილოეთ კორეის მოსახლეობა 24 მილიონ ადამიანს აღემატება და მისი მთლიანი შიდა პროდუქტი ერთი წლის განმავლობაში 12 მილიარდი დოლარია, ამასთანავე ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი წლის განმავლობაში დაახლოებით, 505 $ იხარჯება. ცხადია, მშპს-ს რაოდენობასთან შედარებით მოსახლეობის შემოსავალი ერთი წლის გათვლით ძალიან დაბალია, სწორედ ეს არის მიზეზი იმისა, რომ მოსახლეობის 80% შიმშილობს, არ აქვთ მობილურები, დენი მუდმივად გათიშულია და დედაქალაქაში მანქანები იშვიათად დადიან. თუ ჩრდილოეთ კორეას სამხრეთ კორეას შევადარებთ დავინახავთ, რომ სამხრეთში მოსახლეობა 50 მილიონია, ორჯერ მეტი ვიდრე ჩრდილოეთში, ამ სახელმწიფოს მთლიანი შიდა პროდუქტი კი 1 ტრილიონს აღემატება, ერთ წელიწადში კი ერთსულ მოსახლეზე დაახლოებით 23,018 $ იხარჯება. რაც მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია.

სამხრეთ და ჩრდილოეთ კორეის ერთმანეთთან შედარებით მარტივად ვიპოვით მრავალმხრივ განსხვავებას, თუმცა ამ უკანსკნელის საქართველოსთან შედარებით,  ჩვენ ქვეყანაში პოზიტიურ (ამ შემთხვევაში) შედეგებს აღმოვაჩენთ.

საქართველოს მოსახლეობა 4 ნახევარი მილიონია, ჩრდილოეთ კორეის მოსახლეობასთან შეადრებით 6-ჯერ ნაკლები, ხოლო ჩვენი ქვეყნის მშპ არის 12 მილიარდი დოლარი. რეალურად ჩვენზე მოსახლეობის რაოდენობით 6-ჯერ მეტი ქვეყანა მხოლოდ ორი მილიარდით მეტ მშპ-ს აწარმოებს, ამასთანავე, ერთსულ მოსახლეზე წელიწადში დაახლოებით 3,210 $ გამოყოფილი ( 6-ჯერ მეტი ვიდრე ერთი ჩრდილოეთ კორეელის) – ეს კი კატასტროფული მდგომარეობაა კორეის სახალხო-დემოკრატიული რესპუბლიკისთვის. ადამიანის უფლება დამცველები მსოფლიოს მოუწოდებენ სწრაფი და ქმედითი ნაბიჯებისკენ, საერთაშორისო სისტემა ერთხმად აღიარებს, რომ ჩრდილოეთ კორეის პრობლემა ერთხელდასამუდამოდ უნდა გადაწყდეს.  თუმცა ამ პროცესების შეყოვნების მთავარი მიზეზი მაინც ის ბირთვული ტერორია, რომელითაც ჩრდილოეთ კორეა დასავლეთს ემუქრება.

22.10.14

თემაზე მუშაობდნენ:

გიორგი მიქანაძე

ნათია კეკენაძე