„ქართულ „კლასიკას“ ახლა თუ არ მოვუარეთ, მერე გვიან იქნება “ – გოგა შავერზაშვილი

გოგა შავერზაშვილი, საქართველოს კომპოზიტორთა კავშირის თავმჯდომარე და კონსერვატორიის საკომპოზიტორო მიმართულების სრული პროფესორია. მეგობრებისა და ნაცნობების მიერ ხშირად ასკეტური გარეგნობის მქონე პიროვნებად აღქმული კომპოზიტორი ჩემთან საუბრისას აღნიშნავს, რომ საჭიროების შემთხვევაში ძალიან ემოციურია, ხოლო თავისი ხასიათი მუდამ აისახება შემოქმედებაზე.  მუსიკალურ ოჯახში დაიბადა ხელოვნების ეს დარგი ბავშვობიდან მისთვის განსაკუთრებულად ახლოს იყო,  თუმცა  თავად ამბობს, რომ  როგორიც უნდა ყოფილიყო მისი ოჯახი და გარემო, მუსიკა მაინც ეყვარებოდა.

პიანისტი და კომპოზიტორი გოგა შავერზაშვილი “თბილისი თაიმსთან ” საკუთარი სტუდენტებისა და სამომავლო გეგმების შესახებ საუბრობს.

ოჯახი, რომელშიც გაიზარდეთ, ცნობილია მუსიკალური წინაპრებითა და საინტერესო მუსიკალური ტრადიციით. ალბათ გასაკვირი არ იყო თქვენი დაინტერესება ამ სფეროს მიმართ. თუ შეგიძლიათ, მითხრათ, რა გავლენა იქონია მუსიკოსების გარემოში აღზრდამ თქვენზე; თქვენს შესაძლებლობებს ოჯახის  წევრები  როგორ აფასებდნენ?

– როგორ აფასებდნენ ჩემს შესაძლებლობებს ნამდვილად არ მახსოვს, ალბათ, სხვადასხვანაირად ყველა ეტაპზე. ერთი კი შემიძლია ვთქვა, რომ ოჯახმა ქვეცნობიერად, რასაკვირველია, იმოქმედა ჩემს არჩევანზე,მაგრამ ისიც უნდა ავღნიშნო, რომ მუსიკა როგორ ოჯახშიც  უნდა ვყოფილიყავი, მაინც მეყვარებოდა.

კონსერვატორია დაამთავრეთ როგორც პიანისტმა, გახდით ამიერკავკასიიის კონსკურსის ლაურეატი, იყავით საკმაოდ წარმატებული პიანისტი. თუმცა დღესდღეობით საზოგადოება გიცნობთ, როგორც კომპოზიტორს. როდის გადაწყვიტეთ, რომ ამ მიმართულებით უნდა მოგესინჯათ ძალები? რომელია თქვენთვის მთავარი სტატუსი გოგა შავერზაშვილი როგორც  პიანისტი თუ როგორც კომპოზიტორი?

– ალბათ ორივე, როცა ვწერ მუსიკას, ჩემში შემსრულებელსაც ვგრძნობ, და პირიქით, როდესაც ვასრულებ ჩემს თავში ნაწილობრივ კომპოზიტორიც მგონია, რომ ვარ.

ერთ–ერთ ინტერვიუში აღნიშნეთ, რომ ძალიან ცნობილ მუსიკოსებთან გქონდათ კონსულტაციები პროფესიული განვითარების სხვადასხვა ეტაპზე და საინტერესო გამოცდილებებს იღებდით. შეგიძლიათ დაასახელოთ თვენი ყველაზე მკაცრი შემფასებელი, ვისი პროფესიული რჩევები და შენიშვნები იყო თქვენთვის მთავარი?

– როგორც პიანისტისტს ძალიან ბევრ ცნობილ ადამიანთან მქონდა ურთიერთობა. ესენი იყვნენ, როგორც სკოლის პედაგოგი ევგენია ჩერნიავსკაია, რომლის ძალიან მადლიერი ვარ, ასევე, პროფესორები: გულნარა ქავთარაძე, თენგიზ ამირეჯიბი, მარინა მდივანი, ალექსანდრე იოხელესი და ბოლოს ბორის ზემლიანსკი,რომელმაც ჩემზე უდიდესი გავლენა იქონია. ხოლო რაც შეეხება კომპოზიციას ეს იყო – სულხან ნასიძე და მამაჩემი ალექსანდრე შავერზაშვილი.

ხშირად გახასიათებენ, როგორც მკაცრი, ასკეტური გარეგნობის პიროვნებას, რომელიც საკმაოდ სიტყვაძუნწ ადამიანად აღიქმება. თავად თუ ეთანხმებით ამ ადამიანებს, ავტოპორტრეტს რომ ქმნიდეთ საკუთარ თავს როგორ წარმოაჩენდით?

– რაც შეეხება ჩემს ხასიათსა და გარეგნობას, ვეთანხმები.  გარკვეულწილად თავშეკავებული ვარ, მაგრამ ემოცია არ მაკლია და თუ საჭიროება მოითხოვს სიტყვამრავალიც შემიძლია ვიყო.

თუ შეგიძლიათ მესაუბროთ რამდენად აისახება თქვენი ხასიათის შტრიხები თქვენს შემოქმედებაში. როგორაა გადმოცემული მუსიკაში გოგა შავერზაშვილის ემოციები და განცდები?

– ვფიქრობ, რომ ჩემი ხასიათი აისახება ჩემს შემოქმედებაზე,  იმიტომ რომ სხვანაირად ეს შეუძლებელია, უბრალოდ ყოველთვის ეს პრიმიტიულად და პირდაპირი გაგებით არ არის გამოვლენილი.

თქვენ ბრძანდებით სხვადსხვა ჟანრში მომუშავე კომპოზიტორი და ჯაზური იმპროვიზატორი. ხშირად ამბობენ, რომ თქვენი ნიჭი, შექმნათ განსაკუთრებული კომპოზიცია ბუნებიდან იბადება და დიდი „წვალების“  შედეგი არ არის. თუ შეგიძლიათ, მითხრათ, საიდან იღებთ შემოქმედებით ენერგიას და რა სტიმულები გაძლევენ მოტივაციას, შექმნათ ნაწარმოები?

– გარკვეული თვალსაზრისით ჩემი საკომპოზიტორო შემოქმედება დაიწყო ჯაზური იმპროვიზაციის სფეროდან, მაგრამ პარალელურად ყოველთვის არსებობდა ეგრეთწოდებული კლასიკური, ანუ სერიოზული ჟანრი. რაც შეეხება წვალებას ამის გარეშე მე მგონი არაფერი არ იქმნება და არ იქმნებოდა არასოდეს.

თუ შეგიძლიათ ქართულ მუსიკასთან დაკავშირებით ისაუბროთ. რამდენად ხშირად ჟღესრს ქართული კლასიკა, რამდენად დაინტერესებულია კულტურის სამინისტრო ქართული კლასიკური მუსიკის პოპულარიზაციით და რა პირობები აქვთ კლასიკური მუსიკის წარმოამდგენლებს დღესდღეობით?

– ვერ ვიტყვი, რომ ქართული მუსიკა არ ჟღერს, მაგრამ მგონია, რომ კიდევ ბევრია გასაკეთებელი. ქართულ „კლასიკას“ (მე არ მაქვს მხედველობაში ქართული „ესტრადა“) ახლა თუ  არ მოვუარეთ, მერე გვიან იქნება.

კონსერვატორიის ასოცირებული პროფესორი ბრძანდებით. თუ შეიძლება, მესაუბრეთ როგორი დამოკიდებულება გაქვთ თვენს მოწაფეებთან. რა პოტენციალს ხედავთ იმ ახალგაზრდებში, რომლებიც ცდილობენ, მუსიკალურ კომპოზიციებს დაეუფლონ, თავად როგორ რეაგირებთ მათს წარმატებებზე?

– ამ წლიდან ვარ კონსერვატორიის საკომპოზიტორო მიმართულების სრული პროფესორი. ჩვენს სტუდენტებში, შემიძლია ვთქვა, რომ საკმაოდ სერიოზულ პოტენციალს ვხედავ და იმაზე საუბარი, რომ წინათ იყვნენ გიგანტები და ეხლა ეს ყველაფერი ასე არ არის, მე მგონი დიდი შეცდომა იქნება. მე ველოდები მათგან ქართული მუსიკის გაგრძელებას სერიოზული წარმატებებით.

გარდა მუსიკისა, არსებობს თუ არა საყვარელი საქმიანობა თქვენთვის, რაიმე ჰობი ხომ არ გაქვთ?

– შემიძლია ვთქვა რომ ჩემი ჰობი მუსიკაა სხვადასხვა გამოვლინებით.

თქვენს სამომავლო გეგმებზე თუ შეგიძლიათ, მესაუბროთ. როგორი პროფესიული სურვილები და მიზნები გაქვთ საკუთარი თავის მიმართ. მაინტერესებს მიიჩნევთ თუ არა თავს წარმატებულ ადამიანად?

– დღეისთვის ვარ საქართველოს კომპოზიტორთა კავშირის თავმჯდომარე და აქედან გამომდინარე ჩემი გეგმები გარკვეულ წილად დაკავშირებულია ამ საქმიანობასთან, რომელიც ჩემთვის ახალია. პარალელურად მგონია, რომ ჩემი ცხოვრებაში რადიკალურად არაფერი შეიცვლება და აქედან გამომდინარე, როცა მექნება საშუალება- ვიმოქმედებ როგორც პიანისტი და კომპოზიტორი.

ნანუკა მაღლაკელიძე